Prywatne koedukacyjne Gimnazjum p. E. Lichtarowicz
W Rydze w końcu XIX wieku istniała pensja p. Szydłowskiej, założona w 1870 roku w Iłłukszcie niemieckim językiem wykładowym, która później została przeniesiona do Rygi.
Kierownictwo objęła początkowo p. Szymanowska, w 1900 roku L. Wołodko,
a od 1907 roku pensja zarządzana była przez Emilię Lichtarowicz, siostrę Władysława, wybitnego pedagoga.
Podczas ewakuacji w 1915 r. prywatne koedukacyjne Gimnazjum
p. E. Lichtarowicz było jedyną szkolą, gdzie dzieci mogły uczyć się języka polskiego w Rydze.
W 1912 roku Gimnazjum p. E. Lichtarowicz ukończyła ze złotym medalem urodzona w Rydze poetka OLGA DAUKSZTÓWNA.
W 1921 roku istniały w Rydze 3 ochronki Polskie i 5 szkół podstawowych w różnych dzielnicach miasta. Największą polską szkołą podstawową była tzw. „Basztówka”, mieszcząca się w pobliżu Baszty Prochowej. Do niej uczęszczało około 1000 dzieci, następnie około 300 dzieci uczyło się w szkole polskiej na Czerwonej Dźwinie, około 150 dzieci przy ul. Katolickiej, 150 dzieci w szkole na przedmieściu Torņaklns i 100 dzieci w Ilguciems. W 1925 roku utworzona została jeszcze jedna szkoła podstawowa przy ul. Moskiewskiej.
Na początku XX wieku w Rydze przy ul. Elizabetes 22 działało 8 klasowe Gimnazjum pani Emilii Lichtarowicz z rosyjskim językiem wykładowym, ale dla dzieci narodowości polskiej były też lekcje w języku polskim.
W latach okupacji niemieckiej 1917-1918 i na początku 1919 r. Gimnazjum przeszło na niemiecki język wykładowy. Od 1919 r. znów zapanował rosyjski, ale dla uczniów narodowości polskiej były wykładane w języku polskim następujące przedmioty: religia, polski, literatura, historia, geografia. Egzaminy z tych przedmiotów w języku polskim przyjmowała komisja, w skład której wchodzili oprócz miejscowych nauczycieli – przedstawiciel poselstwa polskiego w Rydze oraz profesorowie z Polski.
Po ukończeniu Gimnazjum uczniom wydawano świadectwa dojrzałości w języku rosyjskim, oraz dodatkowe świadectwo z przedmiotów w języku polskim – podpisane przez komisję.
Od roku 1923 utworzone zostały oddzielne klasy polskie. Dzieci niezamożnych rodziców pobierały naukę bezpłatnie lub za zniżoną opłatą wpisowego. Towarzystwo „Oświata” i „Dobroczynność” wspomagało niezamożnych uczniów.
Ze słów nauczycielki Pani Władysławy Subociało
opracowała J. Głowecka
