Folwark Murmen był częścią ordynackiego majątku ziemskiego w Kurmen. W czasach, kiedy ziemie te należały jeszcze do rodziny Lüdingshausen-Wolff siedziba majątku znajdowała się właśnie w Murmen. Wg tradycji rodzinnej Komorowskich, zamek w Murmen spalony został w czasie wojen szwedzkich i nie został już odbudowany.[1] Póki istniał zamek w Murmen, Kurmen był tylko jednym z rolniczych folwarków.
Dzisiaj trudno doszukać się śladów dawnej świetności murmeńskiej siedziby. Nad brzegiem granicznej Mēmele (pol. Niemenek) zachował się jednak cmentarz z dzwonnicą oraz wykonaną z kamienia kaplicą grobową ku czci Piotra Komorowskiego, zmarłego w 1825 r. syna Franciszka Antoniego i Franciszki Lukrecji z domu
Lüdingshausen-Wolff.Kaplicę ufundowała druga żona Piotra Dorothea z domu Engelhardt. Na ścianie kaplicy wyryte piękne epitafium dla zmarłego, zdobione herbami rodzin Komorowskich i Engelhardt[2]:
………………………………….
Nagrobek Wielmożnemu Piotrowi Komorowskiemu
Pułkownikowi Wojsk Polskich dla uczczenia cnót Jego
Od przychylnej i żalem przejętej Żony i Familij
Wyryty 1825 Roku
………………………………….
Tu spoczywa Mąż z Serca Szlachetnego znany
Czule od Żony, Krewnych i Przyjaciół Kochany
Choć wieczna pomroka Grób Jego okrywa
Nie zagładzi pamiątki Śmierć nielitościwa
Gdyż on wszystkich przymiotów i Cnót był obrazem
Wierni czciciele Stwórcy stańcie nad tym głazem
Tkliwie za nim do Tego westchnienie prześlijcie (przeżyjcie?)
Co go obdarzył życiem i co przerwał Życie
………………………………….
Wg kilku źródeł to właśnie Piotr, któremu poświęcona została kaplica grobowa na cmentarzu w Murmen był pierwszym właścicielem majątku z rodziny Komorowskich. Do majątku rościli sobie pretensje również szwagrowie Piotra z rodu Lüdingshausen-Wolff (bracia jego matki). Ostatecznie w 1807 r. doszło do ugody między zwaśnionymi stronami, w wyniku której Piotr Komorowski, dziedzic majątku w Kowaliszkach (kupionych nb. od szwagrów Lüdingshausen-Wolff w 1797 r.) stał się właścicielem majątku Kurmen-Murmen. Umarł bezpotomnie 29 kwietnia 1825 r. Testamentem sporządzonym 16 września 1824 r. ustanowił on ordynację na majątku kurmeńsko-murmeńskim. Dziedziczyć mieli potomkowie z linii jego brata Jana Bonifacego, a po ewentualnym ich wymarciu potomkowie z linii przyrodniego brata Stanisława Andrzeja. Na pierwszego ordynata Piotr wyznaczył swego bratanka (i chrześniaka) Piotra Antoniego (1800-1869). Obok wspomnianej kaplicy grobowej stoi żeliwny krzyż z napisami po obu stronach:
………………………………….
Piotr hrabia Komorowski, ur. 1 listopada 1800 – zm. 2 września 1869 r.
………………………………….
Zofia z Izenszmitów hrabina Komorowska, ur. 17 listopada 1799 – zm. 26 maja 1871
………………………………….
Tak więc zapomniany cmentarz murmeński nad wysokim w tym miejscu brzegiem Mēmele kryje w sobie groby dwóch pierwszych właścicieli majątku Kurmen-Mumen z rodziny Komorowskich.
[1] Informacja za: R. Aftanazy, Dzieje rezydencji. Niewykluczone jednak, że centrum majątku znajdowało się w Murmen również w okresie późniejszym, o czym mogłyby świadczyć groby pierwszych dwóch właścicieli z rodu Komorowskich właśnie na cmentarzu murmeńskim.
Pozostaw komentarz
...