Projekt „polonika.lv” narodził się z poczucia nieubłaganie przemijającego czasu. Z każdym rokiem wykrusza się ta generacja łotewskich Polaków, która brała aktywny udział w polskim życiu społecznym na Łotwie w pierwszej połowie XX wieku. A różnorodność form działalności społecznej Polaków w Rydze i innych łotewskich ośrodkach była zaiste imponująca. Kilkadziesiąt szkó�� polskich (w najlepszym okresie ponad 40), doceniane także przez Łotyszy teatr i chóry polskie, drużyny harcerskie, korporacje studenckie, kluby sportowe. Do tego aktywnie działający Związek Polaków na Łotwie z licznymi oddziałami terenowymi oraz inne organizacje społeczne z najstarszą z nich – Polskim Rzymskokatolickim Towarzystwem Dobroczynności na czele.
Odchodzą świadkowie tamtych lat i wydarzeń, pozostała jednak bogata dokumentacja fotograficzna, ilustrująca bogactwo i różnorodność życia społecznego Polaków na Łotwie w pierwszej połowie XX wieku. Dla jej zachowania (i być może ocalenia od zapomnienia) ogromną rolę odegrała śp. Janina Głowecka, która na początku lat 90-tych ubiegłego wieku wspólnie z harcerkami z polskiej żeńskiej drużyny harcerskiej przygotowała wystaw�� planszową pt. „Nasza historia – fotografie, dokumenty”. Ekspozycja, po raz pierwszy zaprezentowana w lutym 1993 roku, nie byłaby oczywiście możliwa bez zaangażowania się wielu osób polskiego pochodzenia, które przekazały zdjęcia i dokumenty z rodzinnych zbiorów na potrzeby tej wystawy.
Niebawem minie 20 lat od debiutu wystawy. Wykorzystując możliwości, jakie oferuje nam dzisiaj Internet, postanowiliśmy udostępnić to ważne archiwum zdjęć i dokumentów szerszej publiczności. Słowa podziękowania redakcja składa w tym miejscu córkom pani Janiny – Danucie Šavdine i Halinie Głoweckiej, które przechowują ten szczególny depozyt łotewskich Polaków i bez wahania zgodziły się na jego udostępnienie (publikację) w Internecie.
Po jednej z prezentacji wystawy w 1994 roku ówczesna redaktor naczelna pisma „Polak na Łotwie” śp. Maria Szymańska pisała: „…W ten sposób wystawa ta (…) stała się skarbnicą bogatego materiału dla muzeum o historii działalności społeczności polskiej na ��otwie.” („Polak na Łotwie”, nr 1/1995). No cóż, muzeum takie nigdy nie powstało, i pewnie już nie powstanie. Chcielibyśmy jednak, aby projekt „polonika.lv” stał się swoistym substytutem takiego muzeum.
Na tej stronie znajdą Państwo ponadto wystawę „Zapomniana Unia”, przygotowaną z okazji 450 rocznicy zawarcia Układu Wileńskiego (28 listopada 1561 r.), który był w pewnym sensie początkiem relacji polsko-łotewskich w czasach nowożytnych. Natomiast w części blogowej chcemy zaproponować Państwu spojrzenie na Rygę i Łotwę innymi/polskimi oczami, zamieszczając teksty o różnych polskich śladach na ziemi łotewskiej.
Apelujemy do Państwa o udostępnienie redakcji archiwalnych zdjęć i dokumentów z życia społeczności polskiej na Łotwie w pierwszej połowie XX wieku. Chodzi nam tylko o ich wypożyczenie – po zeskanowaniu zostaną one Państwu zwrócone.
Zainteresowane osoby prosimy o kontakt (ryga.ambasada@msz.gov.pl)
Redakcja